Nova godina po julijanskom kalendaru svečano se dočekuje večeras širom Srbije – na trgovima, u restoranima, a mnogi građani će slaviti u svojim domovima, u krugu porodice. Grad Beograd organizuje svečani doček srpske Nove godine na Trgu republike, u sklopu manifestacije “Beogradska zima”.
Julijanska Nova godina, koja se slavi 13. na 14. januar po gregorijanskom kalendaru, označava 1. januar prema julijanskom kalendaru. Iako u Srbiji nosi naziv srpska Nova godina, u različitim delovima Evrope poznata je i kao julijanska, stara ili pravoslavna Nova godina.
Iako nije zvaničan praznik, julijanska Nova godina se slavi u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Severnoj Makedoniji, pravoslavnim delovima Hrvatske, kao i u Rusiji, Belorusiji, Ukrajini, Jermeniji, Gruziji i Moldaviji. Tradicija proslave ovog praznika postoji i u nekim nemačkim kantonima Švajcarske, kao i u određenim delovima Škotske. Tačan trenutak kada su Srbi počeli da slave julijansku Novu godinu nije moguće precizirati, ali je ovaj praznik dobio na značaju nakon Prvog, a naročito posle Drugog svetskog rata.
Za vreme komunističke vlasti, iako julijanska Nova godina nije bila zvanično zabranjena, nije bilo organizovanih javnih dočeka ni proslava u restoranima i kafanama. Razlika između dve Nove godine nastaje usled reforme julijanskog i nastanka gregorijanskog kalendara 1582. godine.
Iako je 1919. godine Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca izjednačila oba kalendara zakonom, Srpska pravoslavna crkva nije prihvatila gregorijanski. Danas se julijanska Nova godina rado dočekuje na gradskim trgovima i u ugostiteljskim objektima, ali za razliku od gregorijanske, nije državni praznik niti neradan dan. Poznata je i kao Mali Božić, a poklapa se sa crkvenim praznicima Obrezanje Gospoda Isusa Hrista i krsnom slavom Sveti Vasilije Veliki. Tog dana, često se jede glava božićne pečenice, najčešće jagnjeta ili praseta, a domaćice pripremaju novogodišnju česnicu, “vasilicu”.
Prema običajnom kalendaru, večeras se ne spava, a običaj je da se u toku noći služi vruća rakija, kuvano vino i krofne.
Crkva ovaj praznik ispraća i dočekuje na duhovni način, kroz molitve i bogosluženja, blagosiljajući sve pristojne proslave, podsećajući na to da se u mnogim crkvenim domovima obeležava značajnost ovog dana.
U nekim krajevima Srbije, na ovaj dan, spaljuju se ostatci badnjaka, a osim “vasilica”, priređuju se i krofne u koje se, kao i za Božić, stavlja novčić. Veruje se da je, pored bogate trpeze, važno u kuću uneti novu stvar, kupljenu tog dana, kako bi kuća i ukućani tokom godine imali napretka.
Izvor: espreso.co.rs
