Više od 200 profesora, književnika, istoričara, psihologa, novinara, aktivista potpisalo je Apel za sekularnu državu i ukidanje veronauke u školama. Među potpisnicima su pisci Svetislav Basara i Filip David, istoričarka Latinka Perović, novinar Boško Jakšić, karikaturista Dušan Petrišić. Apel je potpisalo i više od 30 akademskih radnika, novinara i aktivista iz Novog Sada, prenosi 021.rs.
Kako se navodi u apelu, poslednjih decenija na delu je značajno narušavanje principa sekularnosti, iako Ustav definiše Srbiju kao sekularnu državu. U članu 11 Ustava stoji: “Republika Srbija je svetovna država. Crkve i verske zajednice su odvojene od države. Nijedna religija ne može se uspostaviti kao državna ili obavezna.”
Politizacija religije i SPC kao organizacije nameće obrasce homogenizacije identiteta u etno-konfesionalnim okvirima, stoji u apelu.
“Uvođenje veronauke u državne škole, političko delovanje crkve i crkvenih lica, ogroman uticaj na državnu politiku, velike novčane donacije koje država neopravdano i netransparentno daje verskim organizacijama (naročito SPC-u), oslobađanje od čitavog niza poreza, sudski procesi u kojima su okrivljeni sveštenici a vode se na sporan način i zastarevaju, školske, gradske i vojne slave, način funkcionisanja Bogoslovskog fakulteta u okviru Univerziteta u Beogradu – samo su neki od primera grubog narušavanja sekularnog karaktera države Srbije – navodi se.
U apelu se ukazuje na činjenicu da je aktuelna vlast, kao i prethodna, u 21. veku omogućila da SPC uspostavi monopol na to šta su moral, nacionalni interesi, vrednosti i identitet srpskog naroda.
“Taj monopol ogleda se i u sve većem uništavanju tekovina građanskog društva i elementarnih civilizacijskih kriterijuma. Građansko društvo je, po definiciji, zasnovano na uvažavanju različitih interesa njegovih građana i na konceptu tolerancije. Sekularnost je uslov opstanka takvog koncepta društva. Bez obzira na to da li deluje samostalno ili (neretko) kao servis vlasti, SPC jača svoju izrazito netolerantnu poziciju i nelegitimne uticaje daleko izvan verske sfere. Bez svođenja uticaja SPC u ustavne okvire i ograničavanja njene političke moći, pre svega, u realizaciji tzv. srpskog sveta, nema pomaka u razvoju i modernizaciji našeg društva. Delovanjem vlasti i SPC stvorena je pseudo-sekularnu država, kojoj je glavni cilj svesrpsko ujedinjenje”, stoji u apelu.
Kao najbolji primer ističu pritisak SPC da se otkaže mirna šetnja u okviru Evroprajda.
“SPC karakterišu brojni ispadi kao što su dodeljivanja odlikovanja diktatorima i biznismenima sumnjivih biografija kao i enormno bogaćenje. Nedopustivo je da takva organizacija danas u Srbiji određuje sadržaje školskih programa i udžbenika. Time se negira nauka, a čitave generacije vaspitavaju u duhu najkonzervativnijeg mračnjaštva, nesposobne da žive u modernom svetu i idu u korak sa svojim okruženjem”, navodi se u apelu.
Potpisnici apela zahtevaju da se poštuje Ustav Republike Srbije i principi sekularnost, “kako bi se obezbedile pretpostavke za pravnu državu i njeno članstvo u EU”.
“Pozivamo institucije, društvo i građane da se suprotstave sve opsežnijoj klerikalizaciji Srbije. Nijedan pojedinac, grupa, pa ni verska zajednica ne može biti iznad Ustava. Nijedno osnovno ljudsko pravo se ne može ograničiti voluntarističkim represivnim merama države. Kao prvi korak u odbrani sekularnih vrednosti, zahtevamo od Vlade Srbije da donese uredbu o ukidanju veronauke u državnim školama. SPC kao izrazito netolerantna, grubo antidemokratska i isključiva ne može i ne sme da vaspitava našu decu. Bolje društvo počinje strogim odvajanjem crkve i religije od nauke i države”, zaključuje se.
Apel su prosledili Savez antifašista Srbije, Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji i Građanski demokratski forum.
Izvor: espreso.co.rs
