Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici sutra, 24. novembra, slave praznik Svetog kralja Stefana Dečanskog, poznat i kao Mratindan.
Stefan Dečanski, sin kralja Milutina i otac cara Dušana, bio je oslepljen po naređenju svog oca. Prema legendi, dok je bio u hramu na Ovčem polju, Sveti Nikola mu se ukazao, pokazujući mu njegove oči na svom dlanu i govoreći: „Stefane, ne boji se, evo tvojih očiju na mome dlanu, i u svoje vreme ću ti ih vratiti.“
Nakon pet godina provedenih u zatočeništvu u Carigradu, Stefan je svojom mudrošću, strpljenjem i pobožnošću pridobio sve monahe i građane Carigrada. Ponovo mu se javio Sveti Nikola, ispunjavajući obećanje, i Stefan je ponovo progledao. U čast Svetog Nikole, Stefan je podigao manastir Dečani, jedno od najlepših dela vizantijske umetnosti i značajan spomenik srpske pobožnosti. Sveti kralj Stefan Dečanski, zajedno sa svetim Savom i svetim knezom Lazarom, predstavlja trijadu “svetosti, blagorodstva i samopožrtvovanja” koju je narod srpski dao. On je mučenik koji je 1336. godine umro, a venac besmrtne slave primio od Svedržitelja, kome je verno služio.
Dan Svetog Stefana Dečanskog je crno slovo u kalendaru Srpske pravoslavne crkve i smatra se zavetnim danom za sve koji boluju od očnih bolesti. Narodna izreka “Sveti Mrata, sneg za vrata” označava početak zimskog, hladnog i snežnog perioda godine. U istočnoj Srbiji postoje interesantni običaji vezani za ovaj praznik, koji, prema etnolozima, potiču iz paganskih vremena.
Jedno od verovanja povezano s Mratindanom je da je to dan kada su Stari Sloveni slavili kult vuka, koji je bio istovremeno zaštitnik i moćan protivnik demona. Verovalo se da Sveti Mrata 24. novembra saziva vukove i određuje im koliko ovaca od svakog domaćinstva smeju da pojedu tokom zime, čime je šteta po domaćinstva bila ograničena.
Mratindan takođe označava završetak perioda “Vučijih dana” koji su počeli na Đurđic. U ovim danima, prema običajima, ništa se ne daje iz kuće, ne prede se vuna, ne pere se rublje, a krojači i obućari odmaraju. Žene ne rade ručne radove, a verovanje kaže da, ako Mratindan padne u maglovito vreme, zima će biti promenljiva, dok će vedar dan označiti hladnu i oštru zimu.
Sveti Mrata, ili kako je u narodnom verovanju poznat, Mratindan, zapravo je Sveti Martin iz zapadne Evrope. Ime je izmenjeno kroz narodnu tradiciju, jer je svetac Martin postao poznat među Srbima zahvaljujući nemačkim rudarima koji su dolazili u Srbiju kao radna snaga. Sveti Martin, rođen u Panoniji (današnja Štajerska), bio je rimski vojni oficir pre nego što je napustio vojnu službu, postao hrišćanin i monah. Kasnije je postao episkop u Turu, gde je predano radio na širenju hrišćanstva i borbi protiv jeretika. Preminuo je 397. godine. Pre nego što je uvedena gregorijanska reforma, 11. novembar po julijanskom kalendaru bio je dan Svetog Martina, koji se u tradiciji Srba nastavio proslavljati kao Mratindan, a danas se slavi 24. novembra po gregorijanskom kalendaru.
Takođe, na ovaj dan slavi se i praznik Svetog mučenika Mine.
Izvor: espreso.co.rs
